تحقیق تأثير يهوديان در شكل گيري رويدادهاي مهم سياسي نيم قرن اول هجري

دسته بندي : علوم انسانی » علوم سیاسی
تأثير يهوديان در شكل گيري رويدادهاي مهم سياسي نيم قرن اول هجري
مهمترين مسأله در بررسي يهوديان در مسائل سياسي نيم قرن اول هجري، فعاليت آنها به عنوان گروه هاي فشار حاميان و مشاور خلفا و توطئه گران سياسي قابل بررسي است.
هدف يهوديان به دست گرفتن قدرت و حكومت نبود بلكه مي خواستند به حكومتگران تأثير بگذارند در اصطلاح سياسي به اين گروه ها «گروه هاي فشار» و‌«ذينفع» يا «لابي» گفته مي شود. اين گروه ها تشكيلاتي غيرسياسي هستند كه هدفشان گرفتن قدرت و اعمال قدرت نيست بلكه در حال كه خارج از قدرت باقي مي‌مانند، آن را متأثر مي‌سازند و بر آن فشار وارد مي كنند. گروه هاي فشار جامعه اسلامي در نيم قرن اول هجري از نظر نيرو، اندازه، ميزان نفوذ و تأثير و منافعشان متفاوت بودند. اما يكي از مهمترين آنها يهوديان تازه مسلمان بودند. آنها مي كوشيدند تا براي پيش برد منافع خود بر حكومت تأثير بگذارند.
توجه: افكار عمومي در نظام سياسي صدر اسلام از جمله مسائلي بود كه يهوديان تازه مسلمان در نظر داشتند و با اثر گذاران بر افكار عمومي خصوصاً از طريق قصاص، غيرمستقيم بر حكومت ابوبكر، عمر و عثمان و امويان تأثير گذاردند. آنها اين كار را از طريق تبليغات دروغين توسعه دادند.
دو مسأله در بررسي رابطه اين افراد با نظام سياسي وقت قابل بررسي است يكي ميزان نفوذي كه آنها بر تصميم گزيدگان اعمال كردند و دوم شيوه هاي اعمال اين نفوذ و جهت گيري آن.
اين دو مسأله در موفقيت آنها براي نفوذ بر تصميم گيرندگان سياسي اهميت بسياري داشت. در اين زمينه منابعي كه آنها در اختيار داشتند اين امكان را برايشان ميسر مي كرد كه تأثيري بر فرايند تصميم گيري بگذارند. يك عاملي يا منبع مهم براي آن اين بود كه خواسته هاي آنها با ارزش هاي مسلط جامعه هماهنگ بود و حداقل در تعارض با آن نبود.
ماهيت نظام سياسي حاكم پس از رحلت پيامبر(ص) و نوع تصميمات سياسي كه در هر مرحله فرايند سياسي گرفته مي شد از نگرش ها، ارزش ها، ايدئولوژي ها و الگوي رفتاري جامعه متأثر بود. و فرهنگ مهمترين گزينه اي بود كه زندگي سياسي را شكل مي داد. وفاداري مذهبي، قومي، محلي، تعهد نسبت به ارزش ها يا نهادهاي ديگر و… همه نقش مهمي در رفتارهاي سياسي افراد داشت. يهوديان با تبليغات و حربه اي خاص فرهنگي و پتانسيل جامعه عرب در پذيرش افكار جاهلي و بازگشت به برخي از آداب و رسوم جاهليت، به عنوان الگوي جامعه جديد، نفوذ سياسي خود را بر دستگاه خلافت تقويت كردند و ارزش هاي جامعه را به سمت قوم محوري، تعصب، بي تفاوتي، قصه گويي، عامه گويي، سنت ستيزي و ا جتهاد محوري هدايت كردند و تأثير مهمي بر فرهنگ سياسي داشتند.
فرهنگ سياسي نشان دهنده سطح آگاهي و اداراك طبقاتي مختلف، گروه هاي اجتماعي و افراد از قدرت و سياست بود و در شكل گيري و عملكرد حكومت وقت مؤثر بود. و نظام هاي ارزشي نقش مهمي در رفتار سياسي داشت.
اين نظام كليت منسجم و به هم پيوسته اي از موضوعات حيات مادي و معنوي بود كه فرد، گروه يا طبقه اجتماعي ارزش منفي و مثبت معيني به آن مي داد و همين ارزش ها متقابلاً فعاليت آنها را كنترل مي كرد و در جهت خاصي هدايت مي شدند. با تغيير فرهنگ سياسي و نظام ارزشي موجود يهوديان بر اوضاع سياسي نيم قرن اول هجري مسلط شدند.
دين به بيراهه كشيده شد و اهل بيت و امام علي (ع) فراموش شدند. امام علي(ع) در اين خصوص مي فرمايند:
« با تبليغات ديگران و عده اي نزد مردم مشهور شده و ديگران به فراموشي سپرده شدند ما از كساني بوديم كه فراموش شده و آتش ما خاموش شد و صدايمان محو گرديد. سالها به همين روش گذشت به طوري كه اگر افرادي كه ما را مي شناختند وفات يافتند و كساني كه شناختي از ما نداشتند به وجود آمدند»
حربه هاي سياسي يهوديان
يهوديان از حربه هاي چندي براي اعمال نفوذ بر جامعه سياسي نيم قرن اول هجري استفاده كردند كه با توجه به اوضاع زمانه متفاوت بود. حيله هاي سياسي يهوديان عصر پيامبر(ص) با يهوديان دورا خلفا و امويان هيچ شباهتي به هم نداشت.
اولين روابط سياسي يهوديان با جامعه اسلامي، پس از ورود پيامبر (ص) به مدينه و انعقاد پيمان نامه مدينه كه مجموعه اي از چندين قرارداد بود، رسماً شكل گرفت. پيامبر(ص) با انعقاد پيمان برادري ميان مسلمانان روابط آنها را بهبود بخشيد اكنون بايد بين يهوديان و مسلمانان پيماني بسته مي شد كه پايگاه دين جديد از هر جهت محفوظ بماند و روابط پيروان هر دو دين به صورت مدرن ادامه يابد. با توجه به روحيه عهد شكني يهوديان، اين پيمان مكتوب شد و به امضاء رؤساي قوم يهود و مسلمانان رسيد. عناصر ستيزه جو و غيرمتجانس شهر مدينه با هم پيوند خوردند به حقوق و تعهدات تمام گروه ها تعريف شد و هسته به ظاهر متجانسي از اقوام مدينه پديد آمد كه باعث شد آورنده دين جديد با آرامش بيشتري به تبليغ بپردازد. اين پيمان با يهود به شرط مسالمت بسته شد و هر دو در ابتداي كار از انعقاد اين پيمان راضي بودند. توازن قوا ايجاد شد و يهود با اميد به اينكه پيامبر شخصيتي منفعل دارد و مي توان به راحتي بر او تأثير گذارد عهدنامه را پذيرفتند. آنها اميدوار بودند سروري يثرب را بر مكه ادامه دهند و به حيات سياسي و اجتماعي و اقتصادي خود رونق بخشيد و يا ملعبه گرفتن يك نفر قريش، بر قريش مسلط شوند.
يهوديان در طي سالهاي گذشته با تفرقه افكني بين دو گروه مهم اوس و خزرج با امنيت و آسايش در مدينه زندگي مي كردند و اكنون اين دو گروه در كنار عبد الله ابن ابي جمع شده بودند و قصد اتحاد داشتند و سرنوشت و آينده موهوم يهوديان آنها را به پيامبر جديد نزديك كرد. يهوديان برخي قوانين و تعاليم دين جديد را نيز با دين خود هماهنگ مي ديدند و قبله مسلمانان و يهود يكي بود. بنابراين اولين سياست بزرگان يهود، همراهي و هر چند ظاهري – با پيامبر جديد بود.
انعقاد پيمان نامه با يهود و نشانگر آگاهي پيامبر (ص) نسبت به اوضاع سياسي – اجتماعي آن عصر است. اين پيمان نامه با توجه به اوضاع مدينه و خصوصيات روحي و اخلاقي يهوديان شاهكاري بود كه در سرنوشت اسلام تأثير به سزايي داشت.
« نظم عمومي و يثرب از طريق انعقاد قرارداد سياسي سامان گرفت و اتحاد يثرب و عقايد و آزادي طرفين محترم شمرده شد»
تمام حقوق مدني و اجتماعي براي يهوديان در نظر گرفته شد و يثرب منظقه اي امن براي همگان شناخته شد. هيچ مسلماني حق تعدي به قوم يهود را نداشت و پيامبر(ص) تضمين كرده بودند كه جان و مال آنها تازماني كه به پيمانشان وفادارند محفوظ باشد. اما طبق بند آخر پيمان نامه از ستمكار و جنايتكار حمايت نمي كرد.
پيامبر(ص) در ادامه اين سياست پيمان هاي سياسي ديگري نيز با يهوديان خيبر، مقنا، بني عاديا و… داشت.
اما اولين كارشكني يهوديان زماني شروع شد كه آنها پيامبر را داراي خصلت ها و خصيصه ويژه اي مي ديدند كه با آنها سرسازش ندارد. و در راستاي تحقق اهداف آنها گام برنميدارد حرف و حديث ها شروع شد، طعنه به مسلمانان و تمسخر آنها، خصوصاً در ارتباط با قبله مشترك بود. يهود به مسلمانان مي گفتند شما اگر دين واحد داريد پس چرا رو به قبله ما نماز مي گذاريد و اين مسائل به پيامبر(ص) منعكس مي شد اين بحث و جدل ها هفده ماه پس از هجرت ادامه داشت تا اينكه تغيير قبله، تأثير مهمي بر روابط مسلمانان و يهوديان بر جاي گذاشت. ايرادات اهل كتاب شدت گرفت زيرا آنها تحولات خطرناكي را به دنبال اين تصميم مي ديدند آنها