مقاله افت تحصيلي و دانش آموز

دسته بندي : علوم انسانی » روانشناسی
مقاله افت تحصيلي و دانش آموز
يكي از سوژه هاي مورد توجه اكثر خانواده ها ، مسائل تحصيلي فرزندان است والدين دوست دارند فرزندانشان بيشترين و بهترين پيشرفت تحصيلي را داشته باشد و از طرف ديگر ، افت تحصيلي ، براي آنها موضوعي غير قابل پذيرش است . والدين از اين كه فرزندشان به هنگام ورود به دوره هاي راهنمايي و متوسط دچار افت مي شود . متعجب شده و سوال مي كنند كه چرا ديگر فرزندشان انگيزه اي براي درس خواندن ندارد ؟
دريافتن دلايل ضعف و مشكلات تحصيلي دانش آموزان ، عمدتاً به مسائلي از قبيل تنبلي و بي خيالي و بازيگوشي استفاده مي شود . ولي آيا اين همه داستان است ؟
به جرأت مي توان گفت كه والدين ‌، مدارس ، معلمان و ساير افراد در ارتباط ،‌ در موضوع مسائل تحصيلي دانش آموزان ، ‌بسيار ساده انگارانه و سطحي رفتار مي كنند كمتر كسي است كه در علت يابي افت تحصيلي به ( لذت يادگيري ) نيز توجه كند ! به چندين و چند دليل ، ما يعني مدرسه و والدين ، كاري مي كنيم كه لذت يادگيري از دانش آموز گرفته مي شود ، وقتي اين لذت كم مي شود و يا از بين مي رود ، طبعاً افت انگيزه و به دنبال آن افت تحصيلي پيش مي آيد و ما چه مي كنيم تا اين افت ها جبران شود ؟
كودكان از بدو تولد به طور طبيعي ، داراي انگيزه يادگيري هستند . تلاش كودك براي دسترسي به يك اسباب بازي ، تلاش وي براي راه رفتن ، كوشش براي خوردن بدون كمك ديگران و ... مثال هايي از انگيزه هاي طبيعي آنها براي يادگيري است و اين انگيزه هاي اوليه ، بعدها در فعاليت هاي آموزشي نظير خواندن و نوشتن به كار گرفته مي شوند .
اگر كودكان انگيزه هاي براي يادگيري ندارند ، به اين دليل است كه موانعي بر سر راه انگيزه هاي طبيعي آنها بوجود آمده است . آنهايي كه به اين باور رسيده اند كه
نمي توانند در فعاليت هاي آموزشي موفق باشند ، تلاششان را متوقف مي كنند يا به اندازه كافي تلاش نمي كنند ، ‌زيرا فكر مي كنند كه تلاش آنها به نتيجه نخواهد رسيد . بنابراين به راحتي نا اميد شده و باور مي كنند كه يادگيري سخت است . آنگاه به دليل توقف تلاش ، فرصت تجربه و لذت يادگيري چيزهاي تازه را از دست مي دهند و به تدريج به اين باور مي رسند كه هر موفقيتي هم كه كسب كنند ، ‌مربوط به شانس يا شرايط است .
اما براستي چرا چنين اعتقادات منفي در كودكان به وجود مي آيد ؟گاهي اوقات به دليل اين كه موانعي وجود دارند و بر توانمنديهاي آنها در يادگيري اثر مي گذارند ،‌ ممكن است ناتواني در يادگيري داشته باشند يا مشكل يا تأخيري در مراحل رشدشان وجود داشته باشدافسردگي يا فشارهاي مزمن زندگي نيز ، يادگيري را به مراتب سخت تر
مي كند . بچه هايي كه از قبل تجربه شكست داشته اند ، به دليل اين كه باور كرده اند كه نمي توانند كارشان را درست انجام دهند ، ‌بيشتر آماده براي توقف تلاش هستند . هم چنين نگرش هاي بزرگسالان درباره موفقيت هاي تحصيلي ، مي تواند بر اعتقاد و باورهاي آنها اثر بگذارد . رقابت در مدرسه ، جايي كه هميشه يكي موفق و ديگري شكست خورده است ، نيز مي تواند جنبه يأس آوري براي كودكان داشته باشد ، بويژه براي آنهايي كه هيچ وقت نمي توانند بهترين باشند كودكاني كه تجربه موفقيت نداشته باشند ، يا موفقيتشان تشخيص داده نشود ، در انگيزه تحصيلي افت نشان مي دهند . در كودكان كه والدين يا دوستانش براي مدرسه به عنوان يك جايگاه مهم ، ارزش قائل نيستند نيز ، انگيزه تحصيلي كاهش پيدا مي كند .اما اگر فرزند شما هم اكنون مشكلاتي در انگيزه تحصيلي دارد چه بايد كرد ؟
* با فرزند خود راجع به مشكل صحبت كنيد.
* به منظور شناسايي عرصه هايي كه نياز به اصلاح دارند ، با معلم فرزند خود صحبت كنيد.
* بگذاريد فرزندتان بداند كه شما مشتاق كمك به او براي بهتر شدنش هستيد
* به فرزند خود كمك كنيد كارهايي را كه مي تواند انجام دهد شناسايي كند تا بتواند بيشتر بر كارهايي كه در آن زمينه ها مشكل دارد ، تمركز كند
* به فرزند خود كمك كنيد چيزهايي را كه دوست دارد و مي توانند براي كمك به انجام تكاليف درس مفيد واقع شوند ،‌ شناسايي كند ( به عنوان مثال : اگر يك كودك علاقه به حيوانات دارد راجع به آنها كتاب بخواند ، بنويسيد ، داستان بسازد و غيره(
* براي تلاش كه انجام داده است ، پاداش در نظر بگيرد
* مناسبت هايي كه يادگيري را تهديد مي كند نظير تماشاي زياد تلويزيون ، بازيهاي كامپيوتري، زمان استفاده از كامپيوتر و غيره را محدود كنيد
* زمان مطالعه فرزند خود را هر روز به مقدار كمي مثلاً 5 تا 10 دقيقه افزايش دهيد تا به يك هدف قابل قبول و مسئولانه در اين زمينه برسيد ( مثلاً رسيدن به 30 دقيقه مطالعه اضافي روزانه )
* با معلم ، مشاور يا روانشناس مدرسه جهت دريافت كمك و راهنمايي صحبت كنيد .
* اگر هيچ يك از اين كارها مؤثر واقع نشد ، ‌نگران نباشيد . اگر لازم بود در جست و جوي مشاوره يا ساير خدمات بيرون از مدرسه بر آييد.
البته براي افزايش انگيزه تحصيلي در كودكان ، كارهاي زيادي وجود دارد كه والدين
مي توانند انجام دهند از جمله : برقراري رابطه ايده آل كودك - والد ، در هنگام تربيت و تأديب كودكان ،‌ قاطع و منصف باشيد ، به كودكان خود آموزش دهيد در منزل مسئوليت پذير باشند مانند انجام كارهاي روزمره و انتظار داشتن يك رفتار مناسب ، براي ايجاد يك رابطه خوب والد - فرزندي تلاش جدي داشته باشيد و زمانهايي را صرف داشتن اوقات خوش با كودكان خود كنيد ، فعاليت هاي خانوادگي كه يادگيري را تشويق كنند مانند ديدار از كتابخانه ها و موزه ها را ترتيب دهيد ، راجع به مدرسه با كودكان خود صحبت كنيد ، يك برنامه روزانه براي انجام تكاليف درسي ترتيب دهيد و فرزندش بايد بداند چه موقع از روز از او انتظار مي رود كه تكاليف مدرسه خود را انجام دهد .
مطمئن شويد قبل از اين كه فرزندتان به كارهاي ديگري كه حواس او را پرت كند بپردازد ، تكاليف مدرسه خود را به اتمام برساند و در آخر اشاره مي كنيم كه به فرزند خود نشان دهيد كه براي معلم يا معلمان او احترام قائليد و ارتباط مستمر با معلم داشته و با او همكاري كنيد .
چرا ما بعضي مطالب را ياد نمي گيريم يا به ياد نمي آوريم ؟!
بعضي از مربيان و والدين از اين كه مي بينند كودكان و نوجوانان مطالب را به درستي ياد نمي گيرند يا آنها را فراموش مي كنند ، به شدت ناراحت هستند ، زيرا علاوه بر اين كه اقدامات و زحمات خود را بي اثر يا به هدر رفته مي پندارند ، گاه نگران مي شوند و اين سؤال برايشان مطرح مي شود كه نكند و نوجوانشان عيب ، يا بيماري خاصي داشته باشد !